Sunday 4 June 2017

මුළු ලොවම මායාවක්ද?


“ඔබ මා දකින්නේ කොතනද?” සුප්‍රකට ඉන්දීය යෝගිවරයෙක් වන සද්ගුරු තම ප්‍රේක්ෂකයන්ගෙන් අසයි. මුළු ප්‍රේක්ෂකාගාරයම සද්ගුරු සිටින දෙසට සිය අතැඟිලි දිගු කරයි.

“ඔබ සියලු දෙනාම වැරදියි” සද්ගුරු සිනාසෙමින් පවසයි.

“අප දන්නා සරළ භෞතික විද්‍යාවට අනුව මගේ සිරුරෙන් පරාවර්තනය වන ආලෝකය ඔබගේ අක්‍ෂි කාචයෙන් වර්තනය වී දෘෂ්ටිවිතානයේ ප්‍රතිබිම්බයක් සාදනවා. ඔබට මාව පෙනෙන්නේ එතැන නොවේද?” ඔහු අසයි. ඔහුගේ අරමුණ අප සියලු දෙනාම ලෝකය දකින්නේ තමන් තුලින් බව ඒත්තු ගැන්වීමට ය.

බොහෝ සරසවිවල පර්යේෂණ ක්‍රමවේදය (research methodology) පශ්චාත් උපාධිධාරීන්ට අනිවාර්ය විෂයයකි. පර්යේෂණ ව්‍යාපෘතිවලට යොමුවන සිසුන් ඒ සඳහා තාක්‍ෂණිකව මෙන්ම මානසිකව ද සුදානම් කිරීමට මෙම පාඨමාලාව මහෝපකරි වේ.

මැලේසියාවේ පුත්‍රා සරසවියේ මෙම විෂයය ඉගැන්වීම මා ලද අපූරු අත්දැකීමකි. ඒ, එම විෂයය සඳහා සහභාගී වන සිසුන්ගේ පුළුල් පරාසය නිසා ය. ඔවුන් ආගම, ජාතිය, දේශය, වයස ආදී පෞද්ගලික පරාමිතිවලින් විශාල වපසරියක් පුරා පැතිර ඇත. සිසුන්ගෙන් වැඩි පිරිසක් තම ඇදහීම් රටාව හේතුවෙන් සිය සිතීමේ නිදහසට ස්වයං විලංගු දමාගෙන ඇති බව බොහෝ විට දක්නට ලැබේ. මේ තත්වයෙන් ඔවුන් තාවකාලිකව හෝ ඉවත්කර නිදහස් චින්තනයේ අලංකාරය රස විඳීමට සලස්වා දීම අපගේ යුතුකම ය. මේ සඳහා අපි සද්ගුරුගේ ක්‍රියාකාරකමෙන් පටන් ගනිමු.
ඔබ ලෝකයම දකින්නේ තම දෘෂ්ටිවිතානයේ සෑදෙන ප්‍රතිබිම්බයක් මගින් නම් ඇත්තටම ඔබට කිසිවක් දැකීමට එම දෙය සැබවින්ම ඔබ ඉදිරියේ තිබීමට අවශ්‍ය නැත. මේ වන විටත් භාවිතයේ තිබෙන උපැස් යුවලක් ලෙස පැළඳිය හැකි අත්‍ය යථාර්තික (virtual reality) උපකරණය මගින් ඔබට මේ අත්දැකීම විඳිය හැක.
අපි තව මදක් ගැඹුරට යමු. ඔබගේ ගුරුවරයා ඔබ ඉදිරියේ සිටගෙන සිටිනවා යැයි සිතන්න. දැන් ඔබගේ දෘෂ්ටිවිතානයේ සෑදෙන ප්‍රතිබිම්බය ඔහුම යැයි ඔබගේ මනස හඳුනා ගන්නේ කෙසේ ද?
ඉතා සරළව ඉහත පැනයට දිය හැකි පිළිතුර මෙසේ ය. දෘෂ්ටිවිතානයේ සෑදෙන ප්‍රතිබිම්බයේ ආලෝක පැතිරුමට අනුරූපව ඊට සම්බන්ධ දෘෂ්ටි ස්නායු අග විද්‍යුත් සංඥාවක් (electrical signal) ඇති වේ. මෙය ප්‍රකාශගුණකයේ (photomultiplier) ක්‍රියාවලියට සමාන වේ. මෙම විද්‍යුත් සංඥාව ප්‍රතිබිම්බය හඳුනාගැනීමට අදාළ තොරතුරු මොළයේ යම් කොටසක් වෙතට ගෙනයයි. බොහෝ දෙනෙකුට පරිඝනකයේ ක්‍රියාකාරිත්වය දෙස බැලීමෙන් මෙය වටහා ගත හැක.
විද්‍යුත් සංඥා ආකාරයෙන් මොළය වෙතට පැමිණෙන තොරතුරු එහිදී සංකීර්ණ සැකසුමකට ලක් වේ.  මෙහිදී අදාළ ප්‍රතිබිම්බය ඔබගේ මතක පද්ධතියේ (memory system) ඇති තොරතුරු සමග සසඳනු ලැබේ. ගුරුවරයා ඔබ නිතරම දකින කෙනෙක් නම් ඔහුගේ තොරතුරු මතක පද්ධතියේ ඉහළ ම ස්ථරවල පවතී. එබැවින් ඉතා ඉක්මනින් සැසඳීමේ ක්‍රියාවලිය අවසන් වේ. 

ඔබ ගුරුවරයා දකින්නේ වසර 10 ට පමණ පසුව නම් කාරණා දෙකක් නිසා ඔබට ඔහුව පහසුවෙන් හඳුනාගත නොහැකි වනු ඇත. පළමු කාරණය නම් කාලයත් සමග ගුරුවරයා පිළිබඳව තොරතුරු මතක පද්ධතියේ පහළ ස්ථරවලට තල්ලු වී තිබීමයි. එවිට එම තොරතුරු සොයා ගැනීමට මොලයේ සැකසුම් ඒකකයට (processing unit) වැඩි කාලයක් ගත වේ. දෙවැන්න, දීර්ඝ කාලයක් ගත වී ඇති බැවින් ගුරුවරයාගේ හැඩරුව වෙනස් වී තිබීමට ඉඩකඩ වැඩි වීමයි. මේ නිසා ගුරුවරයාගේ ප්‍රතිබිම්බයෙන් එන විද්‍යුත් සංඥාව ඔහු පිළිබඳව මතකයේ ඇති තොරතුරු හා නොගැලපීමට ඉඩ ඇත.

දැන් අපි මෙලෙස සිතමු. යම් උපක්‍රමයක් මගින් දෘෂ්ටි ස්නායු කෙලවර ගුරුවරයාගේ ප්‍රතිබිම්බයට අදාළ විද්‍යුත් සංඥාව සෑදිය හැකි යැයි සිතන්න. මෙය විද්‍යුත් චුම්බක තරංග නිකුත් කරන උපකරණයක් මගින් සිදුකිරීමට හැකියාව තිබෙනු ඇත. දැන් ඔබට දෑස නොපෙනුණත් ගුරුවරයාව පෙනේ. ඉහත විද්‍යුත් සංඥාව මොළයේ අදාළ ස්ථානයේ ස්ථානගත කළ හැකි වේ නම් ඔබට දෘෂ්ටි ස්නායු නැතිව වුව ද ගුරුවරයාව දැකිය හැක.

දැන් ඔබට සිතෙන්නේ නැද්ද මේ ලෝකයේ අපි දකින සියලු දෙයම කිසිවෙකු හෝ කිසියම් බලවේගයක් විසින් අපගේ දෘෂ්ටි විතානයේ ඇති කරන ප්‍රතිබිම්බ හෝ ස්නායු පද්ධතියේ ඇති කරන විද්‍යුත් සංඥා නිසා අපේ මනස දකින මායාවන් බව?
එසේ නම් අප දකින බොහෝ දෙය ස්පර්ශ කිරීමට, එහි ගඳ-සුවද හෝ රස බැලීමට, ශබ්ද ඇසීමට අපට හැකිවන්නේ කෙසේ දැයි ඉහත පැනයට පිළිතුරු දෙන සිසු සිසුවියෝ අසති.
ඔබ සියලු දෙනාම අමතක කරන කරුණක් නම් ඉහත සඳහන් සියලුම සංවේදකවලට අදාළ ඉන්ද්‍රිය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ඇසේ සිදුවන ක්‍රියාකාරිත්වයට සමානව බව ය. උදාහරණයක් ලෙස ගුරුවරයාගේ අතක් අල්ලන විට එය අත ලෙස හැඟෙන්නේ ඔබේ සමේ ඇති ස්නායු ගුරුවරයගේ අතේ ඇති දෘඩතාවය පිළිබඳව තොරතුරු ඔබගේ මොළයට සපයනු ලබන බැවිනි. ගුරුවරයාගේ අත ඔබ අල්ලන විට ඇතිවන මේ විද්‍යුත් සංඥා ඉබේටම ඇති වුවහොත් හෝ යමෙකු විසින් ඇති කරයි නම් ඔබට ඔහුගේ අත එතන නො තිබුණත් අත අල්ලනවා යන හැඟීම ඇති වේ.
ඉහත කාරණා හුදු මතවාදයකින් ඔබ්බට ගෙනයෑමට දැන් පර්යේෂණ කණ්ඩායම් කිහිපයක් යුහුසුළු වෙමින් පවතී. නුදුරු අනාගතයේ දී ම ඔබට දෑස වසා ගෙන චිත්‍රපට, දේශණ මෙන්ම ප්‍රවෘති නැරඹීමේ ද අවස්ථාව උදාවනු ඇත. එපමණක් නොව, ලිංගික අවශ්‍යතා සපුරාගැනීමට, ඉතා ප්‍රණීත ආහාර වේලක් රස විඳීමට, ඉතා සුගන්ධවත් මල් උයනක පියනැගීමට හෝ කර්ණ රසායන සංගීතයක් විඳ ගැනීමට ඔබට අවශ්‍යවන්නේ එක් විද්‍යුත් චුම්බක උපකරණයක් ක්‍රියාත්මක කිරීම පමණකි. ඉන්පසු ඔබට දෑස පියාගෙන සැතපී සියළු රස විඳිය හැක.
සිත තිගැස්සෙන විට දකින හොල්මන්, අවතාර, භූත, ප්‍රේත රූප ලෙස අප හඳුන්වන රූපාකාර බොහෝ විට අප‍ගේ මොළයේම යම් කොටස් මගින් ඇති කරන විද්‍යුත් සංඥා විය හැක. එලෙසම ඉතා සන්සුන්ව, ශ්‍රද්ධාවෙන් යුතුව සිටින විට හෝ භාවනා කරන විට සමහරු දකින බව කියන දෙව්, බඹ, සුරඟන රූපකායන් ද මෙලෙසම මොළය විසින් එළිදක්වන විද්‍යුත් උත්පාදන විය හැක.
දැන් නැවතත් අපි මුල් කාරණයට ප්‍රවිෂ්ඨ වෙමු. ඔබ දකින ලොව සැබෑවටම පවතිනවා දැයි පැනයක් මතුවන්නේ නැද්ද?
අපි සැබවින්ම අතරමං වන ස්ථානයට පැමිණෙන්නේ මෙතන දී ය. මුළු ලොවම මායාවක් නම් අප කතා කරන දෘෂ්ටිවිතාන, ස්නායු, මොළය, මතක පද්ධති ආදී මගේය කියන සියලු දෙයම ද මායාවන් වන්නේ ය.
අවසානයේදී “මම”ද මායාවකි.
- This article was published in Rivira Newspaper on 28-05-2017

Friday 2 June 2017

වෙන්න පුළුවන් මෙච්චරද...?



ඇමසන් වනාන්තරයට නිරතුරුව වැටෙන වර්ෂාව ඉතා අධිකය. එහෙත් ඒ නිසා සිදුවන මානව ව්‍යසන (human disasters) පිළිබඳව අප අසා නැත. වසර දහයකට පමණ වරක් එහි ඇතිවන ආන්තික වර්ෂාපතනය කොළඹ නගරයට වැටුනොත්, අඩුම ගන්නේ ජීවිත විසි තිස් දහසක් වත් නැතිවන අතර නගරය මුළුමනින්ම පාහේ විනාශ වී යයි. කොළඹට ඇතිවන බලපෑම ඇමසන් වනයට ඇති නොවන්නේ එහි මානව ක්‍රියාකාරකම් ඉතා අවම මට්ටමක පවතින බැවිනි.

"ස්වභාවික ආපදා (natural hazards)" යන යෙදුම ඉතා අස්වාභාවික යැයි මට සිතේ. මෙය දේශපාලකයාගේ සහ ගුප්ත බලයෙන් අනාවැකි පවසන්නන්ගේ උන්නතිය සඳහා බිහිකරගත් යෙදුමකි. ලෝකයේ ස්වභාවික ආන්තික සිදුවීම් (natural extreme events) ඇත. නිතර සිදු නොවන ස්වභාවික සංසිද්ධීන් හැඳින්වීමට මෙම යෙදුම භාවිත කෙරේ. මානව ක්‍රියාකාරකම් නිසා සමහර විට මෙම ස්වභාවික ආන්තික සිදුවීම් මානව ව්‍යසන බවට පත්වෙයි. එහෙත් මානව ව්‍යසනයක් ඇතිකිරීමට ස්වභාවික සංසිධියක් ආන්තික විය යුතුම නැත.


ලංකාවේ වර්ෂාපතන රටාව අධ්‍යනය කරන අයෙකුට පසුගිය වසර 50-60 කාලය තුලදී ලංකාවේ වර්ෂාපතනය හෝ වර්ෂාපතන ඝනත්වය මෑත වසර වලදී වැඩි වූ බවක් පැහැදිලිව දක්නට නැත. යම් අධික වර්ෂාපතනයක් ආවර්තියව යම් කාල වකවානුවක යම් ප්‍රදේශයකට ලැබේ නම් එය ආන්තික සිදුවීමක් ලෙස සැලකිය නොහැක. මන්ද එම ප්‍රදේශය සඳහා එම වර්ෂාපතනය කල් තබා බලාපොරොත්තු විය හැකි බැවිනි. 

එසේම එක් ප්‍රදේශයකට ආන්තික වන කාලගුණ තත්වයක් තවත් ප්‍රදේශයකට සාමාන්‍ය සිදුවීමක් වෙයි. උදාහරණයක් ලෙස ගත හොත් ඉන්දියාවේ රාජස්ථානයේ සමහර ප්‍රදේශ වල වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මිලිමීටර 100 ක් පමණ වෙයි. කොළඹ ප්‍රදේශයේ වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මිලිමීටර 2400 පමණ වෙයි. එක් වර්ෂයකදී මේ සංසින්ධින් දෙක එකිනෙක වෙනස් වී සිදු වුව හොත් රාජස්ථානයට මහා ජල ගැලීම්ද කොළඹට බිහිසුණු නියගයක්ද ආකාරයෙන් ආන්තික සිදුවීම් බවට පත්වෙයි.  

වසර 2010 සිට නිරතුරුවම ලංකාවේ ජල ගැලීම් ඇතිවෙයි. එසේ නම් මේ ජල ගැලීම් ඇතිවූ බොහෝ අවස්ථාවල ආන්තික වර්ෂාපතනයක් ලැබුණා යයි අපට සඳහන් කිරීමට නොහැක. ඇත්තටම දකුණු ඉන්දීය සාගර කළාපයේ ඇතිවන වර්ෂාපතන තත්ව සමග සසඳන කල ලංකාවට ලැබෙන වර්ෂාපතනයේ කිසිම "ආන්තික" ස්වභාවක් නැත. 


මා කියන කරුණ අවබෝධ කරගැනීමට කදිම අවස්තාවක් පසුගිය දිනවල උදාවිය. ඉන්දියාව මගින් ගුවන්ගත කර ඇති INSAT චන්ද්‍රිකාවෙන් ලබා දෙන කළාපයේ කාලගුණ හැසිරීම පිළිබඳව චායාරූප, අදාළ වෙබ් අඩවිය පැයකට වරක් යාවත්කාලින කරයි. මෙම චායාරූප ඕනෑම අයෙකුට නැරඹිය හැක. ලංකාවට ගං වතුර ඇතිවූ දින කිහිපයේ ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය පිරික්සුවා නම් ලංකාවට වැටුණු සාපේක්ෂ වර්ෂාව පිළිබඳව හොඳ  අදහසක් ගත හැකිව තිබුණි. 

බෙංගාල බොක්ක ප්‍රදේශයේ ඉතා විශාල වපසරියක් පුරා පැතිරුණු දරුණු අවපීඩන ප්‍රදේශයක් පැවතී අතර අඩු පීඩනය දෙසට අරාබි මුහුදේ සිට තෙත් වා දහරා පැමිණෙමින් තිබුණි. ලංකාවට වැසි ලැබුණේ මෙම තෙත් සුළං ප්‍රවාහ මගිනි. දවස් කීපයක් සුළු දෝලනයවීම් සහිතව පැවතී අවපීඩන කළාපය (එය පසුව සුළි සුළගක් බවට පත්විය) පසුව බංග්ලාදේශය සහ මියන්මාරය දෙසට ගමන් කළේය.

ලංකාව හරහා ගමන් කල වා ධාරා වල ප්‍රමාණයද පැවතී අවපීඩන ප්‍රදේශයේ තීව්‍රතාවයද ඔබ සැසඳුවා නම් මා පවසන්න යන දේ ඔබට මේ වන විටත් පැහැදිලි වී ඇතැයි මම සිතමි. අවපීඩන ප්‍රදේශයේ ප්‍රභලත්වයට අලඟු තියන්න වත් ලංකාව හරහා හැමූ සුළඟට නොහැකිය. 

මේ සංසිද්ධියෙන් අප අවබෝධ කරගත යුත්තේ කුමක්ද? යම් හෙයකින් අවපීඩන ප්‍රදේශය සුළි සුළඟක් බවට පත්වී ලංකාව දෙසට ආවා නම්...................? 

එය එසේ සිදු වුවා නම් සැබවින්ම ආන්තික සිදුවීමක් වන්නට තිබුණි. එබඳු අවස්ථාවක් ඇතිවීමට ඇති ඉඩකඩ කුමක්ද? සාමාන්‍යයෙන් බෙංගාල බොක්කේ ඇතිවන අවපීඩනයක් ගමන් කරන්නේ බටහිර-නැගෙනහිර දිශාන්තියක, උතුරු ප්‍රදේශයටය බරවය. එනම් ඔරිස්සා, කල්කටා, බංග්ලාදේශය මියන්මාරය ආදී ප්‍රදේශවලටය. මෙයට කලාපීය සංවහන රටා, වායුගෝලිය සහ මතුපිට උෂ්ණත්වය ඇතුළු කාරණා කිහිපයක් බලපායි.


කලාතුරකින් එකම අවස්ථාවේ බෙංගාල බොක්කේ සහ අරාබි මුහුදේ එකවර අවපීඩන ප්‍රදේශ බිහිවිය හැක. එබඳු අවස්ථාවක අවපීඩන ප්‍රදේශ එකිනෙකා තමන් වෙත ඇද ගැනීම හේතුවෙන් එක් සුළි කුණාටුවක් ලංකාව හරහා ගමන් කිරීමේ ඉඩකඩ පවතී. මා සිතන ආකාරයට 1978 සිදුවුයේ මෙවැනි සංසිද්ධියකි. ඉන් අනතුරුව, අප දැන් වසර 40 ක් පමණ කාල වක්‍රයේ ඉදිරියෙන් සිටියි. අද ඒ 1978 සුළි සුළඟ පැමිණුනොත්....?

වර්තමානය වනවිට අපට ආන්තික නොවන වර්ෂාපතන හේතුවෙන් දරුණු ගං වතුර විපත් පැමිණෙමින් පවතියි. මීට හේතුව ස්වභාවධර්මයේ අක්‍රමිකතාවයක් නොව මානව ක්‍රියාකාරකම් නිසා මානව ව්‍යසන අධික වීම බව ඔබට වැටහෙනවා ඇත. රජය මෙන්ම ආපදා කළමනාකරණයේ යෙදෙන සියලු දෙනාම මේ ගැන අවබෝධයෙන් කටයුතු කල යුතු බව මගේ හැඟීමයි. අප ඉක්මනින්ම සුදානම් විය යුත්තේ ආවර්තිතව (periodic) සිදුවන ඉහල වර්ෂාපතනයන්ගෙන් ඇතිවන මානව ව්‍යසන අවම කරගැනීම කෙරෙහිය.  

ආන්තික වර්ෂාපතනයක් සඳහා අප සුදානම් විය යුත්තේ ඉන් අනතුරුවයි. 

ආන්තික සහ ආවර්තිය ස්වභාවික සිදුවීම් වලින් ඇතිවන විපත් අවම කරගැනීම සඳහා ගත යුතු ක්‍රියා මාර්ග තීරණය කරන්නේ අවදානම් තක්සේරුවකින් (risk assessment). මෙහිදී සිදු කෙරෙන තක්සේරුව සිදුවීමේ ස්වභාවය (ආන්තික හෝ ආවර්තිය) මත තීරණය වෙයි. ආන්තික සිද්ධීන් වලින් ඇතිවන ව්‍යසන අවම කරගැනීම සඳහා දීර්ඝ කාළීන සහ ප්‍රමුඛත්වයෙන් පහළ විසඳුම් අවදානම් තක්සේරුව සිදු කරන මෘදුකාංගය ලබා දෙයි. ආවර්තිය සිදුවීම් සඳහා වැඩි ප්‍රමුඛතාවයකින් යුත් කෙටි කාලින මෙන්ම දීර්ඝ කාලින සැලසුම් අවශ්‍යවේ.

සංසිද්ධීන් නියම ආකාරයෙන් හඳුනාගැනීමේ වැදගත්කම එයයි.